Chuyên đề 12. Hiđrocacbon

Lí thuyết về xicloankan

Chi tiết

Chuyên mục: Chuyên đề 12. Hidrocacbon

Được viết ngày Thứ bảy, 27 Tháng 12 2014 00:37

Viết bởi Nguyễn Văn Đàm

- Xicloankan là hiđrocacbon no mạch vòng. Thường chỉ xét xicloankan đơn vòng.

- Công thức tổng quát của monoxicloankan: C_nH_2n (n ≥ 3).

- Tên thay thế:

Số chỉ vị trí mạch nhánh (nếu có nhiều nhánh) + tên nhánh + xiclo + tên mạch chính + an

- Đồng phân của xicloankan có các loại: đồng phân anken; đồng phân về độ lớn của vòng (n ≥ 4), đồng phân vị trí nhánh trên vòng (n ≥ 5), đồng phân về cấu tạo nhánh (n ≥ 6), đồng phần hình học với vòng 3 cạnh.

Một số xicloankan đơn giản

I. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC

1. Các phản ứng tương tự ankan

     Do phân tử xicloankan chỉ chứa các liên kết xichma bền tương tự như ankan nên xicloankan cũng có một số phản ứng tương tự như ankan.

a. Phản ứng thế (với vòng bền 5,6 cạnh)

C₆H₁₂ + Cl₂ → C₆H₁₁Cl + HCl

b. Phản ứng tách H₂

C₆H₁₂ → C₆H₆ (benzen) + 3H₂

c. Phản ứng cháy

C_nH_2n + 3n/2O₂  → nCO₂ + nH₂O

→ Phản ứng đốt cháy monoxicloankan cho n_H2O = n_CO2.

2. Phản ứng cộng mở vòng của vòng không bền (vòng 3 hoặc 4 cạnh)

a. Phản ứng của vòng 3 cạnh

- Vòng 3 cạnh có thể tham gia phản ứng cộng mở vòng với H₂, Br₂ và HX.

C₃H₆ + H₂ → C₃H₈

C₃H₆ + Br₂ → Br-CH₂-CH₂-CH₂-Br

C₃H₆ + HBr → CH₃-CH₂-CH₂-Br

- Xicloankan vòng 3 cạnh có khả năng làm mất màu dung dịch Brom → dùng để nhận biết.

b. Phản ứng của vòng 4 cạnh

     Vòng 4 cạnh chỉ tham gia phản ứng cộng mở vòng với H₂.

 II. ĐIỀU CHẾ

1. Tách H₂ từ ankan tương ứng

CH₃(CH₂)₄CH₃ → H₂ + C₆H₁₂

2. Tách Br₂ từ dẫn xuất 1,n - đibromankan (n > 2)

C_nH_2nBr₂ + Zn → C_nH_2n + ZnBr₂

     Hochoaonline.net mời các bạn tham khảo các bài tập sau: